Charakterystyka

Hipoteczny list zastawny jest instrumentem finansowym, którego podstawę emisji stanowią wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipotekami. Najczęściej hipoteczny list zastawny jest emitowany w serii (prawa majątkowe są podzielone na określoną liczbę równych jednostek). Hipoteczne listy zastawne w Polsce emitują banki hipoteczne. W hipotecznym liście zastawnym bank hipoteczny zobowiązuje się wobec posiadacza listu do spełnienia określonych świadczeń pieniężnych. Świadczenia pieniężne polegają na wypłacie odsetek i wykupie hipotecznych listów zastawnych w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji. Hipoteczny list zastawny jest instrumentem finansowym bardzo zbliżonym do obligacji. Różnice polegają między innymi na tym, że w Polsce roszczenia z listu nie przedawniają się z upływem 10 lat, a posiadaczowi listu nie przysługuje prawo wcześniejszego przedstawienia go do wykupu, nawet jeżeli emitent jest w zwłoce z wykonaniem w terminie, w całości lub części, zobowiązań wynikających z listu. W przypadku gdy termin wykupu listu zastawnego jest dłuższy niż 5 lat od dnia emisji, bank hipoteczny, w pewnych okolicznościach, może dokonać umorzenia listów zastawnych przed terminem wykupu, jednak nie wcześniej niż po upływie 5 lat od dnia emisji, o ile w warunkach emisji wyraźnie zastrzeżono taką możliwość.
W zależności od kraju, w którym hipoteczne listy zastawne zostały wyemitowane (jurysdykcji), mogą występować istotne różnice w prawach posiadacza listu, konstrukcjach i sposobach zaspokajania wierzytelności głównej i wierzytelności dodatkowych oraz w spektrum podmiotów uprawnionych do emisji.

Funkcjonowanie

W pozytywnych warunkach rynkowych, kiedy ceny hipotecznych listów zastawnych zwyżkują, wartość posiadanych przez inwestora hipotecznych listów zastawnych rośnie, natomiast w negatywnych warunkach rynkowych, kiedy ceny hipotecznych listów zastawnych zniżkują, wartość posiadanych przez inwestora hipotecznych listów zastawnych maleje.

Ryzyka

Z inwestowaniem w hipoteczne listy zastawne związana jest część ryzyk opisanych wcześniej w odniesieniu do obligacji, tj.:

• ryzyko przyszłego kształtowania się kursu,
• ryzyko płynności instrumentu finansowego,
• ryzyko zawieszenia obrotu lub wykluczenia instrumentu finansowego z obrotu,
• ryzyko związane z sytuacją makroekonomiczną i międzynarodową kraju,
• ryzyko walutowe,
• ryzyko regulacyjne kraju inwestowania,
• ryzyko zarządzania,
• ryzyko operacyjne,
• ryzyko finansowe,
• ryzyko stopy procentowej,
• ryzyko zmienności,
• ryzyko kredytowe,
• ryzyko niewypłacalności emitenta,
• ryzyko opóźnienia w realizacji wypłat odsetek lub wykupu,
• ryzyko reinwestycji,
• ryzyko przedterminowego wykupu przez emitenta