Jakie są rodzaje działalności gospodarczej i co warto o nich wiedzieć
Prowadzenie działalność gospodarczej wymaga od nas pewnej odwagi, wizji, a także podejmowania ważnych decyzji. Pierwszą z nich jest wybór formy prawnej, która najbardziej odpowiada Twoim potrzebom i specyfice biznesu. Od tej decyzji zależą m.in. sposoby zarządzania i prowadzenia rozliczeń podatkowych. Pamiętaj też, że każda forma nakłada na nas pewne ograniczenia, ale daje też realne możliwości.
Przeczytaj nasz krótki przewodnik po rodzajach działalności gospodarczej i poznaj ofertę dla firm Banku Pekao S.A. – zaufanego partnera w biznesie.
Czym jest działalność gospodarcza?
Definicję działalności gospodarczej znajdziemy w art. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców i brzmi ona następująco:
„Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły”.
Mówiąc prościej, jest to prowadzenie biznesu w celu wypracowania zysku. Prowadzenie działalności gospodarczej różni się zatem od pracy na etacie czy hobby.
Polacy stawiają na własne firmy
Z dostępnych statystyk i danych wynika, że Polacy są narodem bardzo przedsiębiorczym. Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej podaje, że każdego dnia powstaje w Polsce 1000 nowych firm.1
Ze statystyk GUS wynika, że na koniec października 2024 roku do rejestru REGON wpisanych było 5 286,9 tys. podmiotów gospodarki narodowej, z czego 3,737 mln to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. W samym tylko październiku zarejestrowano 32,3 tys. nowych podmiotów.2
1Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej raport „Nowe firmy w Polsce”.
2Raport GUS „Informacja o podmiotach gospodarki narodowej 12.11.2024 r. wpisanych do rejestru REGON – październik 2024”.
Rodzaje firm w Polsce
Przedsiębiorcy w Polsce mogą wybierać spośród różnych formę działalności. Informacje o dostępnych formach prawnych można znaleźć m.in. na stronach rządowego serwisu dla przedsiębiorców.
Jednoosobowa działalność gospodarcza – najprostsza forma biznesu
Dopiero zaczynasz przygodę z biznesem, jesteś freelancerem lub coachem? Jeśli tak, to jednoosobowa działalność gospodarcza jest dla Ciebie. To obecnie najpopularniejsza forma prowadzenia działalności w Polsce.
Przedsiębiorcy doceniają przede wszystkim szybki i prosty sposób rejestracji oraz niskie koszty początkowe. Zakładanie firmy i konta online z Bankiem Pekao S.A. jest bardzo proste – wystarczy, że skorzystasz z możliwości, jakie oferuje Ci Bankowość Elektroniczna. Decydując się na naszą ofertę, bezproblemowo zarejestrujesz działalność w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Jednoosobowa działalność gospodarcza to rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy:
- chcą prowadzić działalność na niewielką skalę,
- chcą zachować pełną kontrolę i samodzielne decyzje,
- nie mają dużych środków finansowych,
- nie chcą (przynajmniej na początku) zatrudniać pracowników,
- w przypadku przychodu nieprzekraczającego 2 milionów euro, mogą prowadzić uproszczoną księgowość,
- ponoszą całą odpowiedzialność za prowadzenie.
Warto pamiętać, że odprowadzanie składek ZUS jest koniecznością, nawet jeśli firma ma niewielkie dochody. Pewnym udogodnieniem w tym przypadku są programy rządowe jak ZUS na Start, czy Mały ZUS, które częściowo rozwiązują problem wysokich składek.
Spółka cywilna
Spółka cywilna to prosta i popularna forma działalności gospodarczej dla małych przedsiębiorców. W przypadku tej formy możemy wskazać cechy takie jak:
- Brak osobowości prawnej – wspólnicy muszą zarejestrować się w CEIDG i rozliczać się indywidualnie.
- Wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem.
- Spółka może korzystać z uproszczonej księgowości, jeśli obrót nie przekracza 2 milionów euro rocznie.
- Założenie spółki cywilnej nie wymaga kapitału początkowego.
Spółka z o.o.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (spółka z. o.o.) jest odpowiednia dla średnich i dużych firm. Do cech charakterystycznych dla tego typu działalności możemy przypisać:
- Ma osobowość prawną i wymaga podpisania umowy oraz rejestracji w KRS.
- Kapitał zakładowy spółki wynosi minimum 5 000 zł.
- Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionych wkładów.
- Sp. z o.o. musi prowadzić pełnej księgowości oraz składać sprawozdania finansowe.
- Jest podwójne opodatkowanie – wspólnicy płacą CIT od dochodów spółki oraz PIT od wypłacanych dywidend.
Spółka akcyjna
Spółka akcyjna to dobra opcja dużych firm z kapitałem początkowym. Tego rodzaju spółka przyciąga inwestorów i umożliwia wejście na giełdę, ale wymaga też dużego zaangażowania i doświadczenia w zarządzaniu.
- Wymagany kapitał początkowy w wysokości co najmniej 100 tys. zł.
- Ograniczona odpowiedzialność akcjonariuszy.
- Możliwość zgromadzenia dużego kapitału.
- Wysokie koszty założenia.
- Obowiązek publikacji wyników finansowych.
- Ryzyko utraty kontroli przez założycieli.
Spółka jawna
Spółka jawna to prosta forma działalności gospodarczej. Sięgają po nią przedsiębiorcy, którzy planują współpracę z zaufanymi partnerami na małą lub średnią skalę. Czym się charakteryzuje?
- Wspólnicy mają obowiązek spisać umowę na piśmie.
- Wspólnicy mają obowiązek zarejestrować spółkę w KRS.
- Prosty proces przekazania udziałów.
- Brak wymogu minimalnego kapitału zakładowego.
- Spółka ma własny majątek, który w pierwszej kolejności pokrywa jej zobowiązania – jeśli okaże się on niewystarczający, wspólnicy odpowiadają solidarnie prywatnym majątkiem.
Spółka partnerska
Spółka partnerska to forma działalności przeznaczona wyłącznie dla przedstawicieli wolnych zawodów, takich jak lekarze, architekci, księgowi czy prawnicy. Spółkę partnerską zakłada się poprzez sporządzenie umowy w formie aktu notarialnego i rejestracji w KRS.
- Wspólnicy mają obowiązek spisać umowę w formie aktu notarialnego.
- Wymagana rejestracja w KRS.
- Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki – w przypadku błędów zawodowych partnerów nie ponoszą odpowiedzialności.
- Partnerzy rozliczają się indywidualnie z podatku dochodowego – mogą wybrać opodatkowanie na zasadach ogólnych lub podatek liniowy.
- Księgowość spółki partnerskiej można prowadzić w formie uproszczonej lub pełnej.
Spółka komandytowa
Spółka komandytowa jest polecana przedsiębiorcom, którzy chcą łączyć możliwość ograniczenia odpowiedzialności finansowej części wspólników z korzyściami płynącymi z prowadzenia działalności w formie spółki osobowej. Warto zdecydować się na nią, gdy planujesz szukać inwestora lub zależy Ci na jasnym podziale funkcji. To forma często stosowana również w firmach rodzinnych.
- Komplementariusz odpowiada za zobowiązania całym majątkiem, a komandytariusze do wysokości określonej w umowie sumy komandytowej.
- Spisanie umowy i rejestracja spółki w KRS są wymagane.
- Spółka komandytowa ma obowiązek prowadzenia pełnej księgowości.