Pobierz raport

Polski przemysł papierniczy odczuwał w ostatnich latach skutki dekoniunktury, spisywał się jednak ponadprzeciętnie na tle UE

• Rok 2024 przyniósł odbicie produkcji papierniczej w całej UE i jej wzrost o 3% r/r, po głębokich spadkach odnotowanych w 2. półroczu 2022 i w 2023 roku. Pozostała ona jednak znacznie niższa w porównaniu z poziomami  z przełomu 2021 i 2022 roku, przede wszystkim w wiodących krajach producenckich z Europy Zachodniej (Niemcy, Włochy, Francja, kraje skandynawskie).
• Polska branża papiernicza na tle UE wypadła zdecydowanie lepiej od średniej. Choć rok 2023 również w naszym kraju przyniósł głęboki spadek produkcji, to jednak odbicie w 2024 roku należało do najsilniejszych wśród państw  UE (+7% r/r), niwelując znaczną część spadków z poprzedniego roku.
• Jeszcze lepsze wyniki osiągnął eksport, przede wszystkim wyrobów z papieru (PKWiU 17.2), który w ujęciu wolumenowym powrócił na ścieżkę wyraźnego wzrostu i w 2024 roku był o 7% wyższy niż w roku 2022 (podczas gdy średnio w UE wolumen eksportu spadł w tym okresie o 9%).  
• 1. półrocze 2025 roku przyniosło zahamowanie wzrostowych trendów wolumenów produkcji w UE i naszym kraju, w Polsce utrzymały się one jednak na wyższych poziomach niż w analogicznym okresie poprzedniego roku.

Zaowocowało to wzrostem udziału branży w unijnej produkcji i eksporcie, zwłaszcza wyrobów z papieru

• Niezłe na tle UE wyniki produkcji i eksportu polskiego przemysłu papierniczego zaowocowały utrzymaniem wzrostowego trendu jego znaczenia w Europie. Udział firm z naszego kraju w łącznej produkcji papieru i tektury  CEPI zwiększył się do 6,2% w 2024 roku z 5,4% w roku 2019 i 4,8% w 2015. Jeszcze silniejsze wzrosty odnotowaliśmy w sprzedaży zagranicznej, przede wszystkim wyrobów z papieru (PKWiU 17.2), będących naszymi specjalnościami eksportowymi. Udział Polski w ich łącznym eksporcie krajów UE zwiększył się od 2019 roku o ponad 2 punkty procentowe, zbliżając się do 13%.
• Ponadprzeciętne wyniki polskiej branży papierniczej można wiązać ze stosunkowo wyraźnym ożywieniem aktywności gospodarczej (a tym samym popytu) w naszym kraju, jak również z jej przewagami cenowymi w porównaniu z Europą Zachodnią (pozwalającymi zwiększać udział w rynku unijnym nawet w okresie dekoniunktury). Jednocześnie, polska branża papiernicza, w ograniczonym stopniu nastawiona na sprzedaż na rynki pozaunijne, nie odczuła tak mocno jak producenci z Europy Zachodniej wpływu pogorszenia globalnej konkurencyjności po wzroście kosztów produkcji na naszym kontynencie po 2022 roku, skutkującego utratą udziału Europy w rynku globalnym na rzecz Ameryki Południowej i Azji.

Ceną za utrzymanie konkurencyjności w warunkach słabszej koniunktury i silnej presji kosztowej było jednak znaczne pogorszenie wyników finansowych

• Pomimo wzrostu wolumenów produkcji i eksportu, zagregowany wynik finansowy polskiej branży papierniczej w 2024 roku pogorszył się drugi rok z rzędu (o 18% r/r) i ukształtował się o blisko 40% poniżej rekordowego poziomu z roku 2022.
• Po 2022 roku pogorszył się przede wszystkim wynik „surowcowego” segmentu produkcji masy włóknistej, papieru i tektury (PKD 17.1). Była to w jego przypadku pochodna osłabienia popytu na papier w Polsce i całej UE, odbijająca się negatywnie na wolumenach sprzedaży i cenach wyrobów. W warunkach silnych wzrostów cen surowców i energii oraz płac, nie był on w stanie zredukować kosztów w stopniu wystarczającym do zniwelowania spadku przychodów. W rezultacie jego wynik w 2024 roku był o 70% niższy niż w 2022 roku oraz o 33% niższy od średniej z lat 2010-19.
• Z kolei segment wyrobów z papieru PKD 17.2 w 2023 roku odnotował poprawę wyniku dzięki spadkowi cen surowców papierniczych (tzn. produktów segmentu „surowcowego”). Jednak w 2024 roku koszty surowców zaczęły ponownie rosnąć, nakładając się na wysoką dynamikę płac. Jednocześnie wzrost cen samych wyrobów z papieru okazał się dość słaby. W rezultacie, wynik segmentu - pomimo wyższych wolumenów produkcji i eksportu -pogorszył się o 30% r/r.

Prognozy makroekonomiczne przewidują ożywienie gospodarki krajowej i unijnej w kolejnych latach

• Prognozy makro dla Polski są optymistyczne – przewidują one przyspieszenie dynamiki PKB naszego kraju do 4,0% w tym i 3,7% w przyszłym roku, w kolejnych zaś latach obecnej dekady – utrzymywanie się jej w okolicach 3,5%. Ożywienie to ma bazować w dużej mierze na inwestycjach, lecz jego istotnym elementem będzie też solidna dyna-mika konsumpcji oraz powrót przemysłu na ścieżkę wzrostu.
• Przyspieszenia wzrostu gospodarczego oczekuje się również w Europie Zachodniej. Według Komisji Europejskiej, gospodarka strefy euro w przyszłym roku wzrośnie o 1,4% po wzroście o 0,9% w roku obecnym, co powinno przełożyć się korzystnie na wolumeny jej importu. Z kolei według IMF, w kolejnych latach dekady dynamika PKB strefy powinna utrzymywać się w przedziale 1,1-1,3%. To z kolei powinno wspierać polski eksport – spodziewamy
  się, że jego realna dynamika w najbliższych latach może wynieść 5-6%.
• Powyższy scenariusz powinien przynieść dalszą poprawę otoczenia popytowego branży papierniczej, zarówno ze strony rynku krajowego, jak i głównych partnerów zagranicznych.

Wyzwaniem jest jednak opóźniające się odbicie gospodarek Europy Zachodniej, zwłaszcza Niemiec…

• O ile prognozy gospodarcze dla strefy euro na przyszły rok i kolejne lata są umiarkowanie optymistyczne, o tyle ich ożywienie opóźnia się względem oczekiwań formułowanych jeszcze pod koniec roku poprzedniego.
• Wskaźniki koniunktury w przemyśle całej strefy euro dopiero dotarły do granicy oddzielającej recesję od rozwoju. Nie najlepiej pod tym względem wygląda zwłaszcza sytuacja Niemiec. W tym przypadku wskaźniki obrazują bardzo powolną poprawę, zaś kondycja największej gospodarki unijnej pozostaje słaba. Przekłada się to m.in. na koniunkturę w tamtejszej branży papierniczej – według badań KE, zdecydowana większość niemieckich firm spodziewa się spadku produkcji w najbliższych miesiącach.
• Opóźniające się ożywienie w Europie Zachodniej odbija się na popycie zagranicznym na wyroby polskiej branży pa-pierniczej, przyczynia się do zahamowania trendu wzrostowego krajowej produkcji widocznego w 1. półroczu 2025 oraz ogranicza przestrzeń dla silniejszego wzrostu cen wyrobów papierniczych w UE.  

…oraz utrzymująca się presja kosztowa. Bez dostosowań ze strony samej branży, rezultatem może być dalsza erozja marż i pogorszenie rentowności

• Jednocześnie presja kosztowa ciążąca na polskiej branży papierniczej pozostaje silna. Generuje ją wysoka dynamika płac (przy ograniczonych ze względu na niedobór specjalistów możliwościach optymalizacji za-trudnienia), wysokie ceny energii elektrycznej i gazu, a także znacznie wyższe niż przed 2022 rokiem ceny surowca drzewnego w Polsce, które na dodatek w ostatnich kwartałach wróciły do tendencji wzrostowej.
• Wobec opóźniającego się ożywienia popytu, wpływającego niekorzystnie na sprzedaż i możliwość dostosowania cen produktów papierniczych, w najbliższych kwartałach utrzymywać się mogą niekorzystne trendy w zakresie wyników finansowych i rentowności. Zakładamy, że powrót unijnej gospodarki na ścieżkę solidniejszego wzrostu powinien poprawić tę sytuację, możliwe jednak, że stanie się to odczuwalne dopiero w przyszłym roku.
• Kształt unijnej polityki klimatyczno-środowiskowej i sztywności na polskim rynku pracy nie dają przesłanek pozwalających liczyć na zmniejszenie presji kosztowej w dłuższym horyzoncie. Może to coraz mocniej ograniczać potencjał rozwoju branży w oparciu o wysoką konkurencyjność względem producentów z Europy Zachodniej. Niezbędne będą dostosowania, takie jak zmniejszenie obciążeń ze strony energii elektrycznej (inwestycje we własne źródła), gazu (biomasa) i surowca drzewnego (makulatura), redukcja energochłonności i emisyjności, czy optymalizacja procesów produkcyjnych i administracyjnych.