Trudne dziś, lepsze jutro? Sytuacja i perspektywy branży drzewno-meblarskiej
Produkcja mebli i wyrobów z drewna jest jedną z najważniejszych polskich specjalizacji przemysłowych. Od lat odnosimy w tej dziedzinie wymierne sukcesy na arenie międzynarodowej. Branża od kilku lat zmaga się jednak ze znacznym pogorszeniem koniunktury w całej Europie. Jak wygląda jej obecna sytuacja i czy są nadzieję na poprawę w kolejnych latach? O tym w najnowszym raporcie sektorowym.
Trudny czas dla całego łańcucha drzewnego w Europie
Unijna branża drzewno-meblarska jest bezsprzecznie pogrążona w przedłużającym się kryzysie. Wolumen produkcji zarówno wyrobów z drewna, jak i mebli po dalszych spadkach w 2024 roku osiągnął poziom o kilkanaście procent niższy niż w 2021 roku. Wynik ten plasuje analizowany sektor wśród najsłabiej radzących sobie w bieżącej dekadzie gałęzi unijnego przetwórstwa. Problem dotyczy całego łańcucha drzewnego (równie słabe dynamiki notuje również branża papiernicza) i jest połączonym efektem niekorzystnego otoczenia popytowego (stagnacja gospodarcza strefy euro, wywołana wyższymi stopami procentowymi dekoniunktura na rynku nieruchomości) oraz czynników kosztowych (ceny drewna, koszty pracy) obniżających międzynarodową konkurencyjność producentów ze Starego Kontynentu.
Bieżący rok w UE przyniósł jak na razie stagnację produkcji. Na wynikach unijnej branży cały czas ciążą ujemne dynamiki r/r notowane przez niektóre czołowe kraje producenckie (Niemcy, Francja). Ogólne nastroje w branży pozostają słabe, choć w ostatnich miesiącach wyraźnie malał pesymizm unijnych producentów w ocenie bieżącej produkcji.
Polscy producenci wyrobów z drewna i mebli radzą sobie nieco lepiej niż europejscy, lecz na krajowym podwórku i tak wypadają słabiej niż większość gałęzi przetwórstwa
Na tle Europy spowolnienie w krajowej branży drzewno-meblarskiej było i tak relatywnie płytkie. Kilkuprocentowy spadek wolumenu produkcji pomiędzy 2021 a 2024 rokiem był najlepszym wynikiem w gronie 10 największych producentów w UE w przypadku branży drzewnej i drugim najlepszym w sektorze meblarskim. W samym 2024 roku wolumeny krajowej produkcji wzrosły odpowiednio o 5% i 2% r/r, co również pozytywnie wyróżniało Polskę na tle europejskiej czołówki. Efektem jest konsekwentnie umacnianie pozycji Polski w tej branży w Europie (niezagrożona trzecia pozycja, m.in. przed Francją).
Fakt, że branża drzewno-meblarska w Polsce wykazywała nieco lepsze dynamiki niż europejska nie oznacza, że jej sytuacja była w ostatnich latach korzystna. Najlepiej odzwierciedlają to porównania z innymi sektorami przemysłowymi w Polsce. Producenci wyrobów z drewna oraz mebli plasowali się w dolnej połowie zestawienia branż krajowego przetwórstwa zarówno jeśli chodzi o zmianę wolumenu produkcji, jak i cen produkcji sprzedanej – i to nie tylko w porównaniu z 2022 rokiem, ale też rokiem poprzedzającym pandemię COVID (2019). Świadczy to o trudnych warunkach popytowych, które nie tylko wpływały na sprzedaż ilościową, ale też ograniczały elastyczność cenową producentów.
Pierwsza połowa roku przyniosła pewne sygnały nieśmiałego ożywienia. Wolumen produkcji branży drzewnej wzrósł o 4% r/r, meblarskiej zaś o 2% r/r. Jego pozytywne efekty tłumił jednak utrzymujący się spadek średnich cen obu segmentów, co w przypadku producentów mebli skutkowało dalszym minimalnym spadkiem wartościowym produkcji (-1% r/r).
Rentowność obu segmentów na najniższych poziomach od lat. W warunkach słabego popytu dodatkowo ciążą wyższe koszty.
Słabsze wyniki sprzedaży nie mogły nie odbić się na wynikach finansowych branży. W obu segmentach średnia zyskowność netto była najniższa od lat – w drzewnym od 2013 roku, meblarskim zaś od 2018 roku. Odpowiednio 35% i 30% firm drzewnych oraz meblarskich wykazało zaś w 2024 roku stratę. Siłą rzeczy obniżyła się również aktywność inwestycyjna – impas widoczny jest zwłaszcza w branży drzewnej (spadek nakładów w 2024 r. i 1H25 o 31% i 20% r/r, w branży meblarskiej odpowiednio -6% i -13% r/r).
Nie tylko strona przychodowa była w ostatnich latach czynnikiem negatywnie rzutującym na marże firm z branży. Ograniczała je bowiem również utrzymująca się silna presja płacowa. Rosnące koszty pracy są dla omawianej branży szczególnie problematyczne – cechuje się ona bowiem wysoką pracochłonnością (zwłaszcza segment meblarski) i w większym stopniu odczuła ona podwyżki płacy minimalnej z ostatnich lat. Ubytek rentowności pomiędzy pierwszym półroczem 2021 i 2025 roku z tytułu wyższych kosztów pracy wyniósł łącznie odpowiednio ponad 4 i 3 punkty procentowe w segmencie meblarskim i drzewnym. W ostatnich latach te negatywne trendy były jednak rekompensowane spadkiem presji ze strony kosztów materiałowych (głównie efekty korekty cen drewna vs rekordowe poziomy z 2022 roku).
Pierwsza połowa roku generalnie nie przyniosła przełomu. Wskaźniki słabiej radzącej sobie w ubiegłym roku branży drzewnej uległy jedynie delikatnej poprawie r/r, a słabsze odczyty niż w 1H24 odnotowała z kolei branża meblarska. Odsetek firm nierentownych, choć ustabilizował się, pozostaje znacznie niższy niż średnio w przetwórstwie (w obu segmentach około 36%).
Prognozy na 2025 i 2026 rok wskazują na możliwe wsparcie ze strony popytu krajowego. Nadzieję na lekkie ożywienie dają również kluczowe dla branży prognozy dla strefy euro.
Otoczenie makroekonomiczne powinno sprzyjać poprawie koniunktury na rynku krajowym, gdzie sprzymierzeńcem będzie solidna konsumpcja i oczekiwane ożywienie w inwestycjach. Ważnym wsparciem dla popytu powinna być także niższa inflacja, skłaniająca RPP do kolejnych obniżek stóp procentowych. Powinny one być dodatkowym bodźcem zarówno dla zakupów trwałych dóbr konsumpcyjnych, jak i odbicia koniunktury na rynku mieszkaniowym, gdzie już obecne poziomy nowo udzielanych kredytów wskazują na stopniowy powrót do normalności.
Większe znaczenie dla silnie eksportowej branży drzewno-meblarskiej mają perspektywy dla będącej głównym odbiorcą polskich wyrobów strefy euro. Te wskazują na ograniczonej skali ożywienie w 2026 roku i utrzymanie tempa rozwojowego w okolicach 1-1,5% w kolejnych latach. Równolegle można oczekiwać lekkiej poprawy w obszarze konsumpcji prywatnej i inwestycji budowlanych. Słabym ogniwem pozostaje kluczowa z punktu widzenia polskiego eksportu gospodarka niemiecka, gdzie prognozowany wzrost PKB w 2026 roku, pomimo poprawy vs 2025, będzie wciąż najsłabszy spośród czołowych państw UE. Poza tym sporym ryzykiem obarczone są same prognozy wzrostu w UE – w ostatnich 2-3 latach raczej nie sprawdzały się, a rzeczywiste odczyty były gorsze od oczekiwanych.
Dużym wyzwaniem dla sektora pozostanie presja ze strony kosztów pracy i drewna.
Skala odbicia popytu może być kluczowa z punktu widzenia wyników finansowych branży. Spodziewamy się bowiem utrzymania silnej presji ze strony kosztów pracy (wciąż relatywnie wysoka dynamika średnich wynagrodzeń), a dodatkowym ryzykiem pozostają ceny drewna (na które może rzutować zarówno większy popyt, jak i presja regulacyjna UE na podaż surowca). Branża meblarska dodatkowo jest jedną z najmocniej eksponowanych (zarówno kanałem bezpośrednim, jak i pośrednimi) na potencjalny negatywny wpływ wyższych ceł USA.
Niniejsza publikacja (dalej „Publikacja”) przygotowana przez Departament Analiz Makroekonomicznych Banku Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna (dalej „Pekao S.A.”) stanowi publikację handlową i ma charakter wyłącznie informacyjny. Żadna z jej części nie stanowi podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub powstania zobowiązania, w szczególności nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego. Publikacja nie stanowi rekomendacji udzielanej w ramach usługi doradztwa inwestycyjnego, analizy inwestycyjnej, analizy finansowej oraz innej rekomendacji o charakterze ogólnym dotyczącej transakcji w zakresie instrumentów finansowych, rekomendacji inwestycyjnej w rozumieniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r, w sprawie nadużyć na rynku ani porady inwestycyjnej o charakterze ogólnym dotyczącej inwestowania w instrumenty finansowe, a informacje w niej zawarte nie mogą być traktowane, jako propozycja nabycia jakichkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej. Publikacja nie została przygotowana zgodnie z wymogami prawnymi zapewniającymi niezależność badań inwestycyjnych i nie podlega żadnym zakazom w zakresie rozpowszechniania badań inwestycyjnych i nie stanowi badania inwestycyjnego.