O raporcie - Raport MŚP - Bank Pekao S.A.

Autor:

Jakub Kamiński, Badacz, PBS sp. z o.o.

Celem badania było poznanie opinii właścicieli mikro, małych i średnich przedsiębiorstw na temat istotnych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstw. Wykonawcą badania, podobnie jak w dziewięciu poprzednich latach, była agencja badawcza PBS sp. z o.o.

Narzędziem badawczym był ustrukturyzowany kwestionariusz wywiadu. Zawierał on wystandaryzowane pytania dotyczące określonego problemu lub zagadnienia, uporządkowane w odpowiedniej kolejności i pogrupowane w bloki tematyczne. Kwestionariusz przygotowany został przez Bank Pekao SA i składał się z 72 pytań.

Co roku Respondenci wypowiadają się na temat:

• oceny sytuacji gospodarczej,
• sytuacji finansowej,
• zatrudnienia,
• dostępności zewnętrznego finansowania,
• inwestycji,
• eksportu,
• innowacyjności,
• otoczenia biznesu.

Co roku poruszany jest też temat dodatkowy. W tym roku jest to blok pytań dotyczący działalności inwestycyjnej.

W większości przypadków respondenci byli pytani o ocenę ostatnich 12 miesięcy (np. „Czy sytuacja Pani / Pana firmy jest obecnie dużo lepsza / lepsza /taka sama /gorsza /dużo gorsza jak roku temu?”) oraz ocenę perspektyw rozwoju w ciągu najbliższych 12 miesięcy (np. „Czy sytuacja Pani /Pana firmy będzie w ciągu najbliższych 12 miesięcy dużo lepsza /lepsza /taka sama /gorsza /dużo gorsza niż obecnie?”).

Wśród badanych przedsiębiorstw wyróżniono:

• mikrofirmy – przedsiębiorstwa, w których pracuje maksymalnie dziewięć osób,
• małe firmy – przedsiębiorstwa, w których zatrudnia się od 10 do 49 pracowników,
• średnie firmy – przedsiębiorstwa, w których pracuje od 50 do 249 pracowników.

Badanie opinii właścicieli mikro, małych i średnich przedsiębiorstw zrealizowane zostało w formie wywiadów telefonicznych przeprowadzanych ze studia telefonicznego PBS w Sopocie. Łącznie zrealizowano 7 418 wywiady, z czego 6 009 wywiadów z właścicielami mikrofirm, 907 wywiadów z właścicielami małych firm i 502 z osobami, które reprezentowały średnie firmy. Badanie zostało przeprowadzone w dniach od 2 września do 25 października 2019 roku.

W badaniu zastosowano schemat losowania warstwowego nieproporcjonalnego*. Wybrana metodologia badawcza pozwoliła uzyskać reprezentatywne wyniki badania dla przedsiębiorstw, w których pracuje nie więcej niż 249 osób. Schemat ten umożliwił porównywanie wyników na poziomie grup powiatów (podregiony GUS).

Warstwy zdefiniowane zostały przez następujące zmienne warstwujące:

• zmienna geograficzna: podregion (72 podregionów NUTS 3),
• kategoria wielkości zatrudnienia (0–9, 10–49, 50–249 – firmy mikro, małe i średnie),
• branża (grupy PKD: budownictwo, produkcja, usługi, handel).

Dla każdego z elementów zmiennej geograficznej zrealizowano średnio 96 jednostek na każdy podregion (łącznie n = 7 418).

Na poziomie ufności 0,95 ** maksymalny błąd statystyczny dla wartości procentowych wynosi:

• cały kraj – nie więcej niż ± 1,8 pkt %,
• na poziomie województwa – około ± 5 pkt %,
• w podregionie – około ± 10 pkt %.

Na poziomie ufności 0,95 maksymalny błąd statystyczny dla wartości indeksów wynosi:

• cały kraj – nie więcej niż ± 0,5 pkt,
• na poziomie województwa – około ± 2 pkt,
• w podregionie – około ± 4 pkt

W każdej warstwie geograficznej liczba wywiadów podzielona została nieproporcjonalnie pomiędzy warstwy określone przez wielkość zatrudnienia oraz branżę. Zastosowanie schematu nieproporcjonalnego miało na celu takie skonstruowanie próby, by oprócz wnioskowania na poziomie zmiennej geograficznej (województwa lub podregionu), możliwe było również porównywanie wyników na poziomie czterech głównych branż działalności:

• produkcja,
• usługi,
• handel,
• budownictwo.

Losowanie jednostek odbyło się niezależnie w każdej warstwie, z wykorzystaniem schematu prostego*** z jednakowym prawdopodobieństwem wyboru.

Operat doboru stanowiła komercyjna baza danych, zawierająca informacje geograficzne, administracyjne, teleadresowe, branżę działalności oraz wielkość zatrudnienia.

Za względu na nieproporcjonalny schemat doboru, przed analizą danych struktura próby została dopasowana do struktury populacji. Zastosowano wagę analityczną uwzględniającą:

• podregion GUS,
• grupę zatrudnienia,
• branżę działalności.

W pierwszym etapie ważenia na podstawie danych z rejestru REGON określona została struktura populacji ze względu na wspomniane wyżej zmienne. W kolejnym kroku struktura próby została skorygowana, by odzwierciedlała strukturę populacji. Po zastosowaniu wagi możliwe jest wnioskowanie na poziomie całego kraju.

Tabela 1 przedstawia liczbę wywiadów zrealizowanych w poszczególnych województwach, wśród mikro, małych i średnich firm oraz wśród firm z poszczególnych branż.

Tabela 1. Struktura próby

Na potrzeby raportu stworzono indeks (wskaźnik odpowiedzi). Jest on odniesiony do 100. Oznacza to, że 100 jest jego wartością neutralną. Zastosowano następującą skalę wag dla indywidualnych odpowiedzi na pytania:

• 50 – dużo gorzej,
• 75 – gorzej,
• 100 – ani lepiej, ani gorzej,
• 125 – lepiej,
• 150 – dużo lepiej.

Indeks równy 50 oznacza minimalną (najgorszą możliwą) ocenę. Indeks równy 150 oznacza maksymalną (najwyższą możliwą) ocenę.

W raporcie, na mapach prezentujących wyniki, indeks prezentowany jest jako X/Y, gdzie:

• X – oznacza indeks za ostatnie 12 miesięcy,
• Y – oznacza indeks za przyszłe 12 miesięcy.

Kolorystyka map odnosi się do różnicy między wskaźnikiem koniunktury za ostatnie i przyszłe 12 miesięcy.

Na mapkach prezentujących wyniki pytań z obszaru otoczenia biznesowego prezentowany jest tylko indeks dla sytuacji teraźniejszej (brak rozróżnienia na ostatnie i przyszłe 12 miesięcy). Wynika to z faktu, iż respondenci oceniali satysfakcję z usług świadczonych obecnie przez instytucje otoczenia biznesowego. Kolorystyka tych map odnosi się do różnicy między indeksem za rok 2019 w poszczególnych podregionach (mapy województw) / województwach (mapa Polski), a wynikiem ogólnym dla całej Polski.

Dodatkowo na mapach prezentowane są słupki w kolorze zielonym, jasno niebieskim, niebieskim, fioletowym, czerwonym oraz pomarańczowym. Oznaczają one średnie z indeksów za ostatnie i przyszłe 12 miesięcy za rok 2014 (zielony słupek), 2015 (jasno niebieski słupek), 2016 (niebieski słupek), 2017 (fioletowy słupek), 2018 (czerwony słupek) oraz 2019 (pomarańczowy słupek).

^* W każdej warstwie geograficznej liczba wywiadów podzielona została nieproporcjonalnie pomiędzy warstwy określone przez wielkość zatrudnienia oraz branżę.

^** Oznacza to 95% prawdopodobieństwo, że wynik pomiaru zawiera się ± w granicy błędu statystycznego.

^*** Każdy element z operatu losowania ma jednakową szansę znalezienia się w próbie.

Tegoroczny Raport składa się z dziesięciu rozdziałów. Poniżej znajdą Państwo krótką charakterystykę poszczególnych części.

ROZDZIAŁ II Metodologia badań – rozdział opisujący metodologię badań prowadzonych wśród właścicieli mikro, małych i średnich firm.

ROZDZIAŁ III Ogólna sytuacja gospodarcza – rozdział prezentujący najważniejsze, istotne z punktu widzenia mikro, małych i średnich firm, dane makroekonomiczne wraz z prognozami na najbliższe miesiące.

ROZDZIAŁ IV Ogólna sytuacja gospodarcza mikro, małych i średnich firm – rozdział prezentujący najważniejsze dane statystyczne dotyczące przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem mikro, małych i średnich firm.

ROZDZIAŁ V Wyniki badania mikro, małych i średnich firm w roku 2019 – poziom ogólnopolski – rozdział zawierający wyniki badań właścicieli mikro, małych i średnich firm, prowadzonych w formie wywiadów telefonicznych. Wyniki badania są prezentowane w formie graficznej (mapy i wykresy) oraz opisowej na poziomie krajowym i wojewódzkim, w podziale na branże (przemysł, budownictwo, handel, usługi), według wielkości firm (mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa) oraz okresu funkcjonowania na rynku.

ROZDZIAŁ VI Podsumowanie – streszczenie najważniejszych wyników badania.

ROZDZIAŁ VII Inwestycje mikro, małych i średnich firm w rozwój – rozdział składający się z artykułów przygotowanych przez ekspertów Banku oraz partnerów zewnętrznych, które dotyczą inwestycji firm sektora MŚP, pośrednio lub bezpośrednio wpływających na ich rozwój. W rozdziale tym zaprezentowane są także przedsiębiorstwa – klienci Banku Pekao SA, którzy stale rozwijają się poprzez inwestycje.

ROZDZIAŁ VIII Aneks statystyczny – zestawienie wskaźników koniunktury według wielkości przedsiębiorstw, regionu oraz branży – prezentacja wybranych wskaźników koniunktury w poszczególnych województwach – ogólnie i w podziale na mikro i małe przedsiębiorstwa oraz branże (produkcja, usługi, handel, budownictwo).

ROZDZIAŁ IX Aneks statystyczny – wybrane dane społeczno-gospodarcze – rozdział zawiera zestawienie najważniejszych danych statystycznych dotyczących przedsiębiorstw, przedstawionych na poziomie ogólnopolskim i wojewódzkim.

ROZDZIAŁ X Wyniki badania mikro i małych firm w roku 2019 – poziom wojewódzki – rozdział zawierający wyniki tegorocznego badania, które są prezentowane w formie graficznej (mapy i wykresy) na poziomie 73 grup powiatów w każdym z 16 województw. Dla każdego z podregionów przedstawione są również najważniejsze dane statystyczne związane z przedsiębiorczością.